Projecten in Duitsland ter uitvoering van de ecologische strategie voor sedimentmanagement
Ter verwezenlijking van de ecologische doelen (vermindering van de zwevende-stofconcentratie, verbetering van de kwaliteit de aquatische habitats, realisering van een natuurlijke dynamiek, verbetering van de passeerbaarheid tussen zoutwater- en zoetwaterhabitats, …) zijn verschillende aanpakken denkbaar. In Duitsland zijn in dit verband al projecten uitgevoerd of bevinden zich nog projecten in uitvoering. Hieronder volgt meer informatie over de actuele voortgang van de diverse projecten.
Projecten
- Haalbaarheidsstudie naar de toepassing van baggerspecie uit de Eems op landbouwgronden – fase I (afgerond)
Hier investeert Europa in het platteland met de maatregel:
‘Ontwikkeling van de overgangs- en kustwateren‘. Met deze maatregel wordt het herstel van een goede ecologische toestand in de overgangs- en kustwateren ondersteund.
Het aangevraagde project beoogt de nuttige toepassing van baggerspecie uit de Eems voor de bodemverbetering van landbouwgronden onder de loep te nemen als bijdrage aan de ‘ecologische strategie voor sedimentmanagement’. Potentieel kan deze aanpak een bijdrage leveren aan het herstel van de natuurlijke sedimentdynamiek en de verbetering van de waterecologie van de Eems.
In deze haalbaarheidsstudie is onderzocht of het baggermateriaal uit de Eems op grond van zijn chemische en fysische eigenschappen in principe geschikt is voor nuttige toepassing op landbouwgrond. Daarnaast werd gekeken op welke landbouwgronden in het onderzoeksgebied Reiderland structurele verbeteringen van de potentiële opbrengst en andere bodemfuncties te verwachten zijn. Er werden concrete eisen geformuleerd voor de wijze waarop de baggerspecie wordt aangebracht, naast aanbevelingen voor het daaropvolgende agrarische gebruik, met inachtneming van de randvoorwaarden ten aanzien van bodembescherming, waterbescherming en natuurbescherming in bredere zin. Tot slot werd beschreven hoe een meerjarige veldproef onder reële praktijkomstandigheden werd opgezet om de in de onderhavige haalbaarheidsstudie theoretisch berekende kengetallen aan de praktijk te toetsen.
Binnen het project werd contact gelegd met soortgelijke projecten (ook in Nederland) om kennis en informatie uit te wisselen.
Het project werd begeleid door een ‘projectbegeleidende groep‘, bestaande uit leden van het NLWKN-Aurich, de Landwirtschaftskammer Niedersachsen, de Landkreis Leer, de Sielacht Rheiderland en de Rheider Deichacht.
Zie bijgevoegd eindrapport (27 mb) voor de resultaten van de haalbaarheidsstudie.
Projectgegevens:
Looptijd:
2018 - 2020Coördinatie:
NLWKN - Betriebsstelle AurichProjectpartners:
Landwirtschaftskammer Niedersachsen
Rheider Deichacht
Sielacht RheiderlandSubsidieverlener:
ELFPO – Europees Landbouwfonds voor Plattelandsontwikkeling, en deelstaat NiedersachsenArtikel-informatie:
Opgesteld op 1-12-2020
Laatst geactualiseerd op 1-12-2020Contactpersoon bij NLWKN:
NLWKN - Aurich, Anke Joritz
Oldersumer Straße 48
26603 Aurich
Tel: +49(0)4941/176164
Email: anke.joritz@nlwkn-aur.niedersachsen.de - Blue Carbon in Nationaal Park Niedersächsisches Wattenmeer – Grondslagen voor het onderzoeken en beoordelen van mogelijke maatregelen ter bevordering van de koolstofvastlegging in kwelders (afgerond)
Blue Carbon in Nationaal Park Niedersächsisches Wattenmeer – Grondslagen voor het onderzoeken en beoordelen van mogelijke maatregelen ter bevordering van de koolstofvastlegging in kwelders (afgerond)
Hier investeert Europa in het platteland met de maatregel:
‘Ontwikkeling van de overgangs- en kustwateren‘. Met deze maatregel wordt het herstel van een goede ecologische toestand in de overgangs- en kustwateren ondersteund.
Kustecosystemen kunnen op grotere schaal koolstof aan de atmosfeer onttrekken en leveren daarmee een essentiële bijdrage aan de klimaatbescherming. Met de term Blue Carbon wordt de bijzondere rol beschreven die deze systemen wereldwijd spelen bij de vastlegging van koolstof. Onderhavige studie onderzoekt welke mogelijkheden er zijn voor de gerichte bevordering van Blue Carbon in de kwelders van het Nationaal Park Niedersächsisches Wattenmeer; een focus ligt hierbij op de toepasbaarheid van de resultaten van deze studie in het Eems-estuarium.
In het eerste deel van de studie wordt de natuurwetenschappelijke context beschreven en worden op basis daarvan maatregeltypen uitgewerkt die in aanmerking komen voor het bevorderen van Blue Carbon in de kwelders van de Waddenzee. Deze maatregelen zijn primair gericht op de stabilisering van de emissie van autochtoon (ter plekke door de kwelders gegenereerd) koolstof, bijvoorbeeld door het buiten gebruik nemen van afwateringssloten, afgraving van grond of openstelling van zomerpolders.
Vervolgens wordt gekeken of en hoe het onderwerp Blue Carbon op dit moment al wordt meegenomen in de juridische instrumenten en strategieën die voor de kwelders in Niedersachsen relevant zijn, en welke synergieën of conflicten er uit planologisch-juridisch perspectief kunnen resulteren uit de uitvoering van de geïdentificeerde maatregeltypen. Maatregelen ter realisering of herstel van een natuurlijke hydrodynamiek, zoals het openen van zomerdijken, zijn dientengevolge zowel geschikt voor de bevordering van Blue Carbon als voor het bereiken van belangrijke natuurbeschermingsdoelen. Conflicterende doelstellingen zijn daarentegen te verwachten bij de omgang met de veehouderij op de kwelders en bij de omgang met invasieve soorten (met name spartina anglica).
Een belangrijke voorwaarde voor de bevordering van Blue Carbon is een beter systeeminzicht en meer verwevenheid met andere beschermingsdoelen en gebruikersbelangen in het kustgebied. Met het oog hierop moeten bestaande plannen (bijv. compensatiemaatregelen) worden geëvalueerd ten aanzien van hun Blue Carbon-potentieel, om op basis daarvan eerste Blue Carbon-pilotprojecten te kunnen opzetten. In het laatste deel van de studie wordt hiervoor een beoordelingsmatrix uitgewerkt, die ter illustratie wordt toegepast voor de maatregeltypen ‘opening zomerdijk’ en ‘grondafgraving’. Voorts wordt beschreven in hoeverre er behoefte is aan verder onderzoek naar Blue Carbon in kwelders.
Dit literatuuronderzoek is in opdracht van de Nationalparkverwaltung Niedersächsiches Wattenmeer verricht door BIOCONSULT Schuchardt & Scholle GbR en de Universität Hamburg. Zie bijgevoegd rapport(1 mb) voor de resultaten van het project.
Projectgegevens:
Looptijd:
2020Opdrachtgever:
Nationalparkverwaltung Niedersächsisches Wattenmeer - WilhelmshavenOpdrachtnemer:
BIOCONSULT Schuchardt & Scholle GbRSubsidieverlener:
ELFPO – Europees Landbouwfonds voor Plattelandsontwikkeling, en deelstaat NiedersachsenArtikel-informatie:
Opgesteld op 20-7-2021
Laatst geactualiseerd op 20-7-2021Contactpersoon bij Nationalparkverwaltung Niedersächsisches Wattenmeer:
Dr. Franziska Rupprecht
Dezernat Naturschutz
Virchowstraße 1
26382 Wilhelmshaven
Tel: +49(0)4421 / 911 201
Email: franziska.rupprecht@nlpv-wattenmeer.niedersachsen.de - SediEms: Ontwikkeling van grondslagen voor een strategie voor ecologisch sedimentmanagement in het Eems-gebied (2019 – 2024)
Hier investeert Europa in het platteland met de maatregel:
‘Ontwikkeling van de overgangs- en kustwateren‘. Met deze maatregel wordt het herstel van een goede ecologische toestand in de overgangs- en kustwateren ondersteund.
Het dynamische systeem van het Eems-estuarium en de daarop aansluitende Beneden-Eems vormen een complex natuurlijk gebied en tegelijkertijd een complexe economische ruimte. Uit de directe Noordzee-invloed in de Buiten-Eems en de door de heersende getijasymmetrie veroorzaakte slibvorming in de Beneden-Eems resulteren behalve ecologische ook economische veranderingen. Extra vertroebeling, zuurstoftekort en een waarneembare verandering van de waterkwaliteit bemoeilijken de leefomstandigheden voor de aanwezige flora en fauna in de gehele Tide-Eems. Tegelijkertijd stijgen de kosten voor het onderhoud van de vaargeul. Daarnaast roept de verwachte versnelling van de zeespiegelstijging de vraag op welke vormen van beheer geschikt zijn met het oog op het meegroeien van de Waddenzee en de buitendijkse gebieden.
Binnen dit door het Europees Landbouwfonds voor Plattelandsontwikkeling (ELFPO) gesteunde project is het daarom de bedoeling grondslagen te ontwikkelen voor een portefeuille-overschrijdende ecologische strategie voor sedimentmanagement in het Eems-gebied en exemplarische toepassingsstudies uit te voeren om de milieutoestand van het overgangs- en kustwater duurzaam te verbeteren.
De ‘Forschungsstelle Küste‘ werkt binnen het project aansturend aan de opbouw van een morfodynamisch modelsysteem voor de Tide-Eems. Op basis van uitgebreide veldgegevens wordt in het grootschalig numeriek modelsysteem informatie verwerkt over zeegang, stromingen en sedimenttransport in het onderzoeksgebied. De modelresultaten worden wederom door meetgegevens gevalideerd, om zo solide uitspraken te kunnen doen over de sedimentbalans en de sedimentstromen en -voorraad in de Eems (AP 1a). Door toepassing van dit model moeten methoden voor de beoordeling en ecologische optimalisering van verspreidingslocaties worden ontwikkeld (AP 1b). Aan de hand van exemplarische verspreidingslocaties in het Oostereems-getijdenbekken wordt de verblijftijd van gestort sediment geëvalueerd en op ecologische, morfologische en operationele aspecten beoordeeld.
De aangesloten partners verrichten toegepast onderzoek naar de ontwikkeling van het voorkomen van zeegras (AP2, Christian-Albrechts-Universität in Kiel) en analyseren en beoordelen schelpdiergebieden (AP 3, Nationalparkverwaltung Niedersächsisches Wattenmeer).
In het kader van het toegepast onderzoek worden op uitgebreide schaal veldgegevens verzameld en met de modelresultaten gecombineerd.
De werkpakketten 1b, 2 en 3 zijn opgezet als exemplarische toepassingen binnen het totale pakket.
Projectgegevens:
Looptijd:
2019 - 2024Coördinatie:
NLWKN - Forschungsstelle KüsteProjectpartners:
Nationalparkverwaltung Niedersächsisches Wattenmeer
Christian-Albrechts-Universität zu Kiel - Küstengeologie und SedimentologieSubsidieverlener:
ELFPO - Europees Landbouwfonds voor Plattelandsontwikkeling en deelstaat NiedersachsenArtikel-informatie:
Opgesteld op 8-6-2020
Laatst geactualiseerd op 25-2-2025Contactpersoon in NLWKN:
NLWKN - Forschungsstelle Küste
Dr.-Ing. Dennis Oberrecht
Jahnstraße 1
26506 Norden
Tel: +49(0)4931/947-0
Fax: +49(0)4931/947-125
E-mail: Dennis.Oberrecht@nlwkn.niedersachsen.de - Pilotproject – Nuttige toepassing van baggerspecie uit de Eems en het Eems-estuarium op agrarisch proefgebied als bijdrage aan het herstel van de natuurlijke sedimentdynamiek in de Eems – fase II (2020 – 2024)
Hier investeert Europa in het platteland met de maatregel:
‘Ontwikkeling van de overgangs- en kustwateren‘. Met deze maatregel wordt het herstel van een goede ecologische toestand in de overgangs- en kustwateren ondersteund.
Is de baggerspecie uit de Eems geschikt voor de bodemverbetering van landbouwgronden? Over deze vraag heeft het NLWKN-Aurich zich – samen met de Landwirtschaftskammer Niedersachsen, de Rheider Deichacht en de Sielacht Rheiderland – gebogen in het pilotproject ‘De nuttige toepassing van baggerspecie uit de Eems en het Eems-estuarium op landbouwgrond – fase II’. Het doel was onder praktijkomstandigheden te onderzoeken in hoeverre het baggermateriaal uit de Eems op grond van zijn chemische en fysieke eigenschappen geschikt is voor toepassing op landbouwgronden met verschillende locatie- en gebruikskenmerken.
Een in april 2020 afgerond haalbaarheidsonderzoek had al eerste positieve resultaten opgeleverd. Daarna is in het pilotproject – fase II baggerspecie uit de Eems afgegraven uit het Midlumer Deichvorland, om vervolgens in diverse storthoogten (tot 10 cm) te worden aangebracht op proefoppervlakken in Hatzum en Bunde met verschillende locatiekenmerken (marsgrond/geestgrond) en gebruikskenmerken (akkerland/grasland). Afhankelijk van de storthoogte werd het materiaal opgebracht met een schotelstrooier of een graafmachine, waarna het door de landbouwers zelf over het akkerland werd verspreid en ingewerkt.
Om definitief te kunnen bepalen welke meerwaarde de verspreiding van baggerspecie op zijn land de landbouwer oplevert, en om negatieve effecten op de bodem en het milieu te kunnen uitsluiten, werd het project geflankeerd door een uitgebreide monitoring van gewassen, bodem en natuur.
De resultaten van het project zijn nu beschikbaar in de vorm van een eindrapport.
Projectgegevens:
Looptijd:
September 2020 - Oktober 2024Coördinatie:
NLWKN - Betriebsstelle AurichProjectpartners:
Landwirtschaftskammer Niedersachsen
Rheider Deichacht
Sielacht RheiderlandSubsidieverlener:
ELFPO – Europees Landbouwfonds voor Plattelandsontwikkeling en deelstaat NiedersachsenArtikel-informatie:
Opgesteld op 01.12.2020
Laatst geactualiseerd op maart 2025Contactpersoon in NLWKN:
NLWKN - Aurich, Anke Joritz
Oldersumer Straße 48
26603 Aurich
Tel: +49(0)4941/176-164
E-mail: anke.joritz@nlwkn.niedersachsen.de
